Dịch kính là một khối gel trong suốt nằm sau thủy tinh thể, lấp đầy 80% thể tích nhãn cầu, có chức năng tiếp truyền các tia sáng từ ngoài vào đáy mắt, cung cấp dinh dưỡng cho thủy tinh thể và võng mạc. Đồng thời nó cũng tạo áp lực để cố định hình dạng của thủy tinh thể, giúp thủy tinh thể tập trung hình ảnh sắc nét trên võng mạc. Dịch kính được hình thành từ khi sinh ra và tồn tại vĩnh cửu, không được thay thế, trừ khi có tác động của con người (phẫu thuât cắt dịch kính).  Phẫu thuật cắt dịch kính là phẫu thuật loại bỏ một phần hoặc toàn bộ dịch kính trong mắt để phục vụ việc điều trị bệnh lý trên võng mạc.

Phẫu thuật cắt dịch kính được chỉ định để điều trị các bệnh lý trên võng mạc, trong đó có thể kể đến các bệnh như

(1)    Tân sinh võng mạc do tiểu đường.
(2)    Xuất huyết dịch kính/ Vẩn đục dịch kính nặng (Võng mạc tiểu đường, Tắc tĩnh mạc võng mạc, thoái hóa điểm vàng, rách võng mạc, viêm màng bồ đào, bong võng mạc).
(3)    Phù hoàng điểm (Võng mạc tiểu đường, Tắc tĩnh mạc võng mạc, viêm màng bồ đào).
(4)    Glaucoma do tăng sinh tân mạch (bệnh lý kèm theo bệnh võng mạc tiểu đường).
(5)    Bong võng mạc có vết rách.
(6)    Tăng sinh dịch kính.
(7)    Lỗ hoàng điểm.
(8)    Màng tăng sinh trước võng mạc.
(9)    Thoái hóa điểm vàng tuổi già, Thoái hóa võng mạc cận thị.
(10)    Xuất huyết dưới võng mạc, phình động mạch võng mạc.
(11)    Viêm nội nhãn do vi khuẩn hoặc nấm (sau phẫu thuật thay thủy tinh thể, sau phẫu thuật glaucoma, Nhiễm trùng huyết).
(12)    Dị vật nội nhãn, vỡ nhãn cầu.

Đối với các bệnh lý về võng mạc, nếu chưa phẫu thuật ngay thì cho đến khi phẫu thuật, người bệnh cần hạn chế hoạt động, không đi máy bay, không vận động mạnh. Ngoài những nhu cầu tối thiểu trong sinh hoạt thì bệnh nhân nên nằm nghỉ trên giường, tránh vận động nhiều.

• Người bệnh ăn sáng bình thường vào ngày phẫu thuật (trừ bệnh nhân tiểu đường)
• Không sử dụng rượu bia hay chất kích thích trước khi phẫu thuật
• Trong trường hợp đang phải sử dụng thuốc, có thể tiếp tục dùng như bình thường
• Không trang điểm và sử dụng mỹ phẩm, giữ vệ sinh mắt và mặt sạch sẽ vào ngày phẫu thuật
• Không mặc áo chui đầu, ôm sát hoặc làm từ lông thú. 
• Tránh mang theo các vật dụng như trang sức, đồng hồ hay kẹp tóc vào phòng phẫu thuật.
• Ngủ đủ giấc và chuẩn bị tâm lý thật thoải mái trước ngày phẫu thuật
• Không nên tự lái xe vào ngày phẫu thuật

Bước 2: Phẫu thuật thay thủy tinh thể 

Trong một số trường hợp, bệnh nhân cần thực hiện thay thủy tinh thể đồng thời với phẫu thuật cắt dịch kính.

Bước 3: Thiết lập đường vào buồng dịch kính

Troca - một dụng cụ thông với buồng dịch kính sẽ được đặt tại 3~4 vị trí cạnh rìa giác mạc. Một vị trí để đặt đinh nước – mục đích để duy trì hình dạng nhãn cầu, vị trí thứ 2 để đặt thiết bị chiếu sáng, vị trí thứ 3 để đặt thiết bị cắt dịch kính hoặc đầu laser (nếu cần). 

Bước 4: Cắt dịch kính

Đầu tiên, Bác sĩ sẽ thực hiện cắt dịch kính. Sau đó tùy vào từng loại bệnh lý mà bác sĩ sẽ tiến hành các thủ thuật chuyên môn khác nhau.

Bước 5: Kết hợp các thủ thuật

Trong phẫu thuật, có thể bác sĩ cần phải sử dụng kết hợp một trong các thủ thuật sau:

• Bơm thuốc nhuộm nhằm làm rõ dịch kính hoặc màng trước võng mạc. Ngoài ra còn có tác dụng chống viêm sau phẫu thuật.
• Bơm thuốc nhuộm màu nhằm làm rõ dịch kính hoặc màng trước võng mạc.
• Lạnh đông – quang đông võng mạc (nếu cần)

Bác sĩ sử dụng thiết bị lạnh đông tiếp cận từ ngoài nhãn cầu. Phương pháp này có hiệu quả tương tự như laser nội nhãn. Bác sĩ có thể chọn một trong hai phương pháp này hoặc cả hai, tùy vào tình trạng bệnh. Hai phương pháp lạnh đông và quang đông đều nhằm mục đích tạo phản ứng viêm tại tổ chức dưới võng mạc. Sau khi phản ứng viêm kết thúc thì tổ chức dưới kết mạc sẽ kết dính lại và vết rách võng mạc hoặc bong võng mạc sẽ được cải thiện, ngăn ngừa dịch chui xuống dưới võng mạc gây bong võng mạc.

Bước 6: Bơm không khí, khí nở hoặc dầu Silicon (nếu cần)

Sau khi cắt dịch kính và thực hiện các thủ thuật trong võng mạc bác sĩ sẽ bơm nước (dung dịch BSS) đầy buồng dịch kính và kết thúc phẫu thuật. Có những bệnh lý về võng mạc cần phải áp võng mạc từ phía trong, lúc này bác sĩ có thể bơm không khí hoặc khí nở hoặc dầu Silicon. Trong trường hợp này, người bệnh sẽ bị hạn chế trong tư thế nghỉ ngơi và tuân thủ y lệnh của bác sĩ sau phẫu thuật. Trường hợp bơm khí, người bệnh sẽ thấy khó nhìn trong khoảng 10-14 ngày sau phẫu thuật. Trường hợp bơm dầu silicon thì sau phẫu thuật khoảng 6 tháng sẽ phải thực hiện phẫu thuật rút dầu.

Lưu ý sau phẫu thuật cắt dịch kính 

Sau phẫu thuật, bệnh nhân được yêu cầu duy trì tư thế nằm sấp trong vòng 3-5 ngày. 

Phản ứng viêm sau lạnh đông cần ít nhất từ 10-14 ngày để lành thương. Trong thời gian này, nguy cơ tái phát bong võng mạc rất cao nên bệnh nhân cần nghỉ ngơi tĩnh dưỡng. Ngoài ra, bệnh nhân sẽ được nhỏ giãn đồng tử để tiện cho việc thăm khám trong thời gian nằm viện (ngắn nhất là 3 ngày), do đó người bệnh sẽ không nhìn rõ trong thời gian này.

Tiên lượng sau phẫu thuật cắt dịch kính

Do tính phức tạp của cơ địa từng người bệnh và mức độ nặng của bệnh lý, hiệu quả của phẫu thuật và thị lực sau phẫu thuật là không thể tiên lượng hoàn toàn. Do vậy không thể đảm bảo một cách chắc chắn các kết quả thu được sau phẫu thuật. Thị lực sau phẫu thuật có thể cải thiện nhưng rất ít hoặc có thể không cải thiện.

Phẫu thuật cắt dịch kính tại Bệnh viện mắt quốc tế Nhật Bản

Quy trình thăm khám trước phẫu thuật chặt chẽ và kỹ lưỡng theo tiêu chuẩn Nhật Bản nhằm phát hiện và chỉ định điều trị kịp thời bệnh bong võng mạc. Bệnh viện cung cấp dịch vụ chăm sóc toàn diện, hỗ trợ bệnh nhân trong toàn bộ quá trình phẫu thuật, Bệnh nhân có thể đến thăm khám và phẫu thuật một mình mà không cần người nhà hỗ trợ. Thủ tục tiện lợi, giảm thiểu thời gian chờ đợi cho khách hàng ở các bước khám một cách tối đa.